Ακμή στους Ενήλικες: Διάγνωση - Θεραπευτική προσέγγιση

Η ακμή των ενηλίκων ορίζεται ως η ακμή που υπάρχει μετά την ηλικία των 25. 

Γράφει ο

dr. ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΒΛΑΧΟΣ 
πλαστικός χειρουργός 

Χωρίζεται σε δύο κατηγορίες, αυτήν που έχει ξεκινήσει στην εφηβεία και συνεχίζει μετά τα 25 και σε αυτήν που ξεκινά μετά τα 25.

Η ακμή των ενηλίκων διαθέτει τις κλασσικές και συνάμα χαρακτηριστικές βλάβες της ακμής όπως οι ανοικτοί και κλειστοί φαγέσωρες (μπιμπίκια), φλεγμονώδεις βλάβες (σπυράκια επώδυνα με πύον) και κύστεις. Εντοπίζεται όμως πιο συχνά στο κάτω τριτημόριο του προσώπου και το λαιμό.

Η ακμή, αν και εκτός των ουλών, δεν προκαλεί επιπλοκές, ρίχνει κατακόρυφα την αυτοπεποίθηση, αφού τα σημάδια της διαφαίνονται ακόμα και κάτω από τα προϊόντα μακιγιάζ. Στους ενήλικες έχει καταγραφεί ακόμα και υψηλότερο ποσοστό ανεργίας (!) σε ανθρώπους με ακμή, κατδεικνύοντας έτσι την τεράστια σημασία του προβλήματος στη συνολική ψυχοσωματική κατάσταση του ατόμου.

Επίσης, υπάρχει και μια μορφή ακμής που οφείλεται στη χρήση πολύ λιπαρών αντιηλιακών, καλλυντικών ή make-up, συνήθως από γυναίκες μετά τα 50. Τα σπυράκια έχουν χαρακτηριστική κόκκινη βάση και άσπρη κεφαλή. Σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να σταματήσει η χρήση των συγκεκριμένων καλλυντικών και να γίνει τοπική θεραπεία με σαπούνι και αντιβίωση

Σε περίπτωση που υποψιάζεται κανείς ότι έχει ενήλικο ακμή πρέπει να επισκεφτεί τον κατάλληλο ιατρό. Θα πρέπει να ληφθεί ένα αναλυτικό ατομικό ιστορικό από τον ιατρό και να ληφθούν επιπλέον στοιχεία για το επάγγελμα, stress, χρήση καλλυντικών και διαταραχές της εμμήνου ρύσεως στις γυναίκες. Ο γιατρός στη συνέχεια θα εξετάσει το δέρμα και εφόσον χρειάζεται θα γίνουν και κάποιες απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις.

Τα ανδρογόνα είναι ένας από τους πλέον επιβαρυντικούς παράγοντες της ακμής. Όμως, τα ανδρογόνα δεν είναι αυξημένα σε κάθε άνθρωπο που εμφανίζει ακμή και ούτε η βαρύτητα της ακμής σχετίζεται με κάποιο συγκεκριμένο ανδρογόνο. Στους άνδρες βέβαια τα ανδρογόνα είναι φυσιολογικά σε υψηλότερα επίπεδα από ό,τι στις γυναίκες. Αλλά και στις γυναίκες υπάρχουν φυσιολογικά ανδρογόνα σε μικρά επίπεδα. Το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών είναι η συχνότερη αιτία υπερανδρογοναιμίας στις γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση και πρέπει να το ερευνούμε εργαστηριακά.

Η σωστή θεραπευτική προσέγγιση της ενηλίκου ακμής περιλαμβάνει όπως αναφέραμε τη διάγνωση και αντιμετώπιση μιας πιθανής υποκείμενης ορμονικής διαταραχής. Οφείλουμε να στοχεύσουμε αποτελεσματικά στους παθογενετικούς παράγοντες της ακμής, να περιορίσουμε τις ανεπιθύμητες ενέργειες και να εξασφαλίσουμε τη συμμόρφωση του ασθενούς. Η θεραπεία μπορεί να είναι τοπική ή συστηματική. Πρέπει να κατανοήσει ο/η ασθενής πως η ακμή είναι μια χρόνια νόσος και ότι η ακμή των ενηλίκων ανταποκρίνεται αργά και δύσκολα στη θεραπεία, ώστε να μην εγκαταλείψει το προτεινόμενο θεραπευτικό σχήμα στα πρώιμα στάδιά του.

Η τοπική θεραπεία περιλαμβάνει τα ρετινοειδή, το υπεροξείδιο του βενζοϋλίου, τα αντιβιοτικά, το αζελαϊκό οξύ. Είναι προτιμότερο αυτά να συνδυάζονται και να μη χορηγούνται ως μονοθεραπεία. Το δέρμα των ενηλίκων είναι πιο ευαίσθητο στις τοπικές θεραπείες σε σύγκριση με το δέρμα των εφήβων και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Η καθημερινή περιποίηση είναι απαραίτητη: απαλά καθαριστικά σαπούνια, αποφυγή του τριψίματος, χρήση make-up με μη-φαγεσωρογόνα προϊόντα.

Η συστηματική θεραπεία της ακμής των ενηλίκων γίνεται (όπως και στην εφηβική ακμή) με τη χρήση αντιβιοτικών από του στόματος καθώς και τη χρήση ισοτρετινοΐνης. Πολύ προσοχή απαιτείται σε γυναίκες >25 ετών που τους χορηγείται ισοτρετινοΐνη να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα αντισύλληψης.

Ορμονική θεραπεία με τη μορφή αντισυλληπτικών χορηγείται μόνο σε γυναίκες βέβαια και ιδιαίτερα στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ώστε να βελτιωθεί το ορμονικό προφίλ και να μειωθούν τα ανδρογόνα στο αίμα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο ιστορικό της ασθενούς και να αποκλειστούν περιπτώσεις (π.χ. θρομβοφιλία) που απαγορεύουν τη χορήγηση αντισυλληπτικών.

Συμπληρωματική θεραπεία όλων των προηγουμένων μπορεί να αποτελέσει η θεραπεία με μπλε φως από ειδικά μηχανήματα LED φωτισμού. Ο τρόπος δράσης είναι απλός: Το μικρόβιο που ευθύνεται ως επί το πλείστον για τις φλεγμονές στα σπυριά της ενεργούς ακμής είναι το Propionibacterium acnes. Αυτά τα μικρόβια παράγουν κάποιες χημικές ουσίες που ονομάζονται πορφυρίνες και οι οποίες είναι ευαίσθητες στο μπλε φως. Όταν οι πορφυρίνες διεγείρονται από το μπλε φως μπορούν να εξουδετερώσουν τα μικρόβια και χωρίς μικρόβια η φλεγμονή υποχωρεί (εξαφανίζεται δηλαδή το σπυρί). Το μηχάνημα LED (π.χ. Omnilux) λοιπόν εκπέμπει το κατάλληλο μπλε φως και διεγείρει τις πορφυρίνες. Αυτές εξουδετερώνουν τα μικρόβια, η φλεγμονή παύει και τα σπυριά της ακμής εξαφανίζονται Οι θεραπείες με το Omnilux είναι μη επεμβατικές και σε αντίθεση με όλες τις θεραπείες laser δεν προκαλούν κανένα ερεθισμό στο δέρμα. Ουσιαστικά διευκολύνει τους μηχανισμούς επούλωσης του οργανισμού να εξουδετερώσουν την ακμή.

Σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ακμής παίζει η διατροφή μας. Είναι γνωστό πως η ακμή είναι πιο έντονη και αντιμετωπίζεται δυσκολότερα στα παχύσαρκα άτομα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονόςότι η περίσσεια του λίπους που υπάρχει στους παχύσρακους οδηγεί σε παραγωγή περισσότερων ανδρογόνων στον οργανισμό και ταυτόχρονα αλλοιώνει το μεταβολικό προφίλ του ατόμου (επίπεδα ινσουλίνης, λιπαρών οξέων κτλ στο αίμα) που με τη σειρά του δρα επιβαρυντικά στην ακμή. Η επίδραση των γαλακτοκομικών προϊόντων (π.χ. σοκολάτα) στην ακμή δεν φαίνεται να είναι τόσο σημαντική όσο της είχε αποδοθεί στο παρελθόν. Και άλλα διατροφικά στοιχεία παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο τελικά.

Η χρήση των laser στην ακμή έχει σημαντική θέση. Κυρίως όμως συμβάλλει στονα μειώνει τις κοκκινίλες που προκύπτουν αφού υποχωρήσουν τα σπυριά και πάνω απ’όλα τα laser βοηθούν στο να αντιμετωπίζονται οι ουλές που μπορεί να σχηματιστούν κατά την πορεία της ακμής.