Η λοίμωξη από τον ιό HPV αφορά όλους

Γράφει ο
Dr. Παναγιώτης Παπαλάμπρος
MD, DFFP, BMS, BSCCP, CCST
Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος
Εξειδικευμένος Λαπαροσκόπος
Κολποσκόπος & στην Εμμηνόπαυση

Ο ιός HPV ή αλλιώς ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων είναι ένας μικροοργανισμός που αναπτύσσεται μέσα στα κύτταρα μας, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλους τους ιούς.
Χρησιμοποιεί την ενέργεια, τα διάφορα οργανίδια καθώς επίσης και το DNA του ανθρώπινου κυττάρου για την αναπαραγωγή του.

Η λοίμωξη με HPV είναι πολύ συχνή τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Μεταδίδεται κυρίως με την σεξουαλική επαφή και έχει διαπιστωθεί ότι περισσότερο από το 80% των γυναικών που είναι σεξουαλικά ενεργές έχουν μολυνθεί από τουλάχιστον έναν τύπο του ιού κατά την διάρκεια της ζωής τους είτε το γνωρίζουν είτε όχι. Αυτό συμβαίνει διότι δεν υπάρχουν κλινικά συμπτώματα της λοίμωξης. Έτσι λοιπόν το ανοσοποιητικό τους σύστημα θα εξουδετερώσει τον ιό με αποτέλεσμα να μη μάθουν ποτέ ότι κάποια στιγμή είχαν μολυνθεί από τον ιό. Υπάρχουν περισσότερο από 100 ορότυποι του ιού (από εδώ και στο εξής θα τους ονομάζουμε τύπους του ιού).

Κάποιοι τύποι του ιού είναι υπεύθυνοι για την εμφάνιση των κονδυλωμάτων και άλλοι τύποι είναι υπεύθυνοι για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά και για άλλους καρκίνους όπως του πέους στον άνδρα, καθώς επίσης του στόματος-του φάρυγγα και του πρωκτού και στα δύο φύλα. Πρόκειται λοιπόν για έναν ιό που μας αφορά όλους.

Έχουν δημιουργηθεί δύο εμβόλια που προστατεύουν από τους δύο πιο μολυσματικούς και ογκογόνους τύπους του ιού τον τύπο 16 και τον 18. Το ένα μόνο από αυτά προστατεύει επίσης και από τα κονδυλώματα.

Η μετάδοση του ιού γίνεται συνήθως με σεξουαλική επαφή (είτε είναι κολπική, είτε πρωκτική, είτε στοματική), ή διαμέσου του δέρματος. Τα ποσοστά λοίμωξης με ογκογόνους τύπους του ιού HPV, αυξάνονται κατακόρυφα μέχρι την ηλικία των 25 ετών.

Όσον αφορά τη χώρα μας, περίπου τρεις Ελληνίδες στις τέσσερεις βρίσκονται θετικές στην λοίμωξη από τον ιό HPV στην κατά Παπανικολάου εξέταση (αφορά όλους τους τύπους του ιού), ενώ 600 με 700 θα διαγνωσθούν με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας κάθε χρόνο και κάθε χρόνο θα αποβιώσει το 30% αυτών των ασθενών, δηλαδή περίπου 200 με 250 ασθενείς.

Τέλος πολύ σημαντική είναι η αύξηση των κρουσμάτων του καρκίνου του στόματο-φάρυγγος αφού ο τύπος του ιού 16, είναι υπεύθυνος για το 40% περίπου του καρκίνου του στόματος. Εδώ αναφερόμαστε σε καρκίνους των χειλέων, της γλώσσας, των αμυγδαλών, του φάρυγγος κλπ. που προέρχονται μόνο από την λοίμωξη με τον ιό και όχι από άλλους παράγοντες υπεύθυνους για την εμφάνιση αυτών των καρκίνων όπως είναι η κατανάλωση αλκοόλ, η χρήση καπνού κ.α.

Τύποι του ιού – κονδυλώματα, δυσπλασίες, και καρκίνος
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τον κύριο ρόλο για τον τύπο της βλάβης και το εάν θα εξελιχθεί σε καρκίνο ή όχι, παίζει ο τύπος του ιού.

Υπάρχουν περισσότεροι από 100 διαφορετικοί τύποι του ιού και τους δίνουμε αριθμητικά ονόματα από το 1 μέχρι το 100. Ανάλογα με την βλάβη που προκαλούν μπορούμε να τους χωρίσουμε σε τρεις κατηγορίες:

Α΄ κατηγορία
Οι περισσότεροι από αυτούς τους τύπους είναι χαμηλού κινδύνου και δεν προκαλούν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ή άλλων οργάνων.

Β΄ κατηγορία
Στην συνέχεια υπάρχουν δύο μόνο τύποι HPV, ο τύπος 6 και ο τύπος 11 οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη των οξυτενών κονδυλωμάτων. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι τα κονδυλώματα δεν είναι καρκίνος. Αυτά μπορούν να αναπτυχθούν στον τράχηλο της μήτρας, στον κόλπο, στο αιδοίο ή στον πρωκτό όσον αφορά τις γυναίκες και στο πέος και τον πρωκτό όσον αφορά τους άνδρες καθώς επίσης και στο στόματο-φάρυγγα τους.

Στα εξωτερικά κονδυλώματα η θεραπεία μπορεί να γίνει είτε χειρουργικά είτε φαρμακευτικά με την χρήση ειδικών κρεμών, ενώ αν είναι εσωτερικά η θεραπεία είναι η χειρουργική.

Μπορεί επίσης να βρεθούν στο λάρυγγα των νεογέννητων τα οποία μολύνθηκαν από την μητέρα τους κατά την διάρκεια του τοκετού. Το αποτέλεσμα από την παραπάνω εντόπιση είναι να δημιουργηθούν ασφυκτικά φαινόμενα στο νεογνό λόγω της απόφραξης των αεροφόρων οδών. Η θεραπεία σε αυτή την περίπτωση επιτυγχάνεται με την χειρουργική εξαίρεση του κονδυλώματος.

Αυτό τεχνικά είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο χειρουργείο επειδή αν μείνει έστω και ελάχιστη ποσότητα κυττάρων μολυσμένων με αυτόν τον ιό, το κονδύλωμα μπορεί να εμφανιστεί ξανά με αποτέλεσμα να χρειαστεί νέο χειρουργείο.

Ο συγγραφέας αυτού του άρθρου, κατά την δεκαετή παραμονή του στην Μ. Βρετανία, ήρθε σε επαφή στις κλινικές κολποσκόπησης, με νέες κοπέλες οι οποίες είχαν χειρουργηθεί για αυτόν το λόγο περισσότερο από 5 φορές ενώ μία εξ αυτών είχε τραχειοτομία, λόγω του ότι παρόλο που υπεβλήθη, σε περισσότερο από 20 τέτοιες επεμβάσεις, τα κονδυλώματα εμφανίζονταν ξανά. Για αυτό λοιπόν σήμερα, προτιμούμε την καισαρική τομή, προκειμένου να γεννηθούν υγιή παιδιά των οποίων οι μητέρες έχουν ενεργά κονδυλώματα στην γεννητική τους περιοχή.

Γ΄ κατηγορία
Οι τύποι του ιού HPV οι οποίοι ονομάζονται υψηλού κινδύνου και είναι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη των προ-καρκινικών αλλοιώσεων ή δυσπλασιών των κυττάρων είναι περισσότεροι από 15. Ενδεικτικά αναφέρω τους τύπους HPV 16, 18, 31, 33, 35, 45, 52 και 58, εκ των οποίων οι τύποι 16 και 18 είναι και οι πιο επιθετικοί. Αναλόγως με την περιοχή την οποία μολύνουν δίνουν και το όνομα τους. Αν μολύνουν τον τράχηλο της μήτρας ονομάζονται τραχηλική ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία ή δυσπλασία (CIN), αν μολύνουν τον πρωκτό ονομάζονται ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία ή δυσπλασία πρωκτού (AIN), αν μολύνουν το πέος στον άντρα δημιουργούν τις δυσπλασίες του πέους (PIN), κοκ.

Όλες οι δυσπλασίες διαβαθμίζονται σε ήπιες, μέτριες και σοβαρές και τις βαθμολογούμε με μια κλίμακα από το Ι αν είναι ήπια, ΙΙ αν είναι μέτρια και ΙΙΙ αν είναι σοβαρή. Από εδώ και στο εξής θα αναφερόμαστε στις δυσπλασίες του τραχήλου της μήτρας διότι είναι οι πιο συχνές, οι πιο καλά μελετημένες και ανήκουν στον τομέα έρευνας αλλά και της ειδικότητας του συγγραφέως αυτού του άρθρου (Γυναικολογία).

Αν λοιπόν με την σεξουαλική επαφή εισέλθει ένας από τους υψηλού κινδύνου ιός HPV στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας, θα δημιουργήσει αλλαγές στο κύτταρο. Αυτές μπορούμε να βρούμε με διάφορες εξετάσεις όπως είναι το test PΑΡ, οι βιοψίες, το HPV DNA test, κ.α., Το δε κύτταρο πέραν των αλλαγών που υφίσταται. θα αρχίσει να πολλαπλασιάζεται ανώμαλα.

Έτσι λοιπόν μπορεί να δημιουργηθεί η ήπια δυσπλασία (CIN I) η οποία συνήθως υποχωρεί από μόνη της, με άλλα λόγια αυτή η βλάβη αντιμετωπίζεται από το ανοσοποιητικό σύστημα της γυναίκας. Επιμένουμε ότι σε τέτοιες βλάβες δεν χρειάζεται να γίνει καμιά θεραπεία. Το μόνο που χρειάζεται είναι η σωστή παρακολούθηση της ασθενούς ανά εξάμηνο από ιατρό που να έχει μεγάλη εμπειρία.

Αν το ανοσοποιητικό σύστημα της γυναίκας δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τον υψηλού κινδύνου τύπο ιό HPV τότε η δυσπλασία γίνεται μετρίου (CIN ΙΙ) ή σοβαρού βαθμού (CIN ΙΙΙ).

Αυτές τις δυσπλασίες ουσιαστικά ονομάζουμε προκαρκινικές αλλοιώσεις. Ο λόγος είναι γιατί μπορούν να δημιουργήσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας αν παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα (συνήθως 7 με 10 έτη) χωρίς θεραπεία.

Παράγοντες που επηρεάζουν την άμυνα της γυναίκας με τέτοια βλάβη είναι το κάπνισμα και η ηλικία της. Είναι σημαντικό να τονίσουμε τον αρνητικό ρόλο που παίζει το κάπνισμα στην ικανότητα του οργανισμού να εξουδετερώσει τον ιό, ενώ αντιθέτως οι νέες γυναίκες μπορούν να εξουδετερώσουν τον ιό ευκολότερα.

Όλα αυτά που αναφέραμε αποτελούν τον κανόνα ο οποίος όμως έχει και εξαιρέσεις. Ειδικά στην Ιατρική ή στην Βιολογία όπου δεν μιλάμε για μηχανές, αλλά για έμβια όντα, η αντίδραση τους στα ερεθίσματα είναι πολυποίκιλη άρα μπορεί να είναι τελείως διαφορετική.

Ο συγγραφέας του άρθρου, έχει στείλει για δημοσίευση στο εξωτερικό ένα περιστατικό του που ανήκει στις εξαιρέσεις του παραπάνω κανόνα. Επρόκειτο για μια νέα κοπέλα 19 ετών με σοβαρού βαθμού δυσπλασία (CIN ΙΙΙ). Είχε έρθει σε σεξουαλική επαφή μόνο δύο φορές στη μέχρι τότε ζωή της και αυτό είχε γίνει στα 18 της, κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών μετά το τέλος των Πανελληνίων εξετάσεων. Κατά τα άλλα ήταν υγιέστατη και δεν έπαιρνε κανένα φάρμακο. Εντύπωση μας είχε κάνει το γεγονός, ότι κατά την κολποσκόπηση η βλάβη είχε απλωθεί αισθητά στον τράχηλο μέσα σε διάστημα δύο εβδομάδων. Είναι πολύ πιθανό, αν δεν βάζαμε την διάγνωση και δεν την θεραπεύαμε τόσο γρήγορα, η σοβαρού βαθμού δυσπλασία που είχε (CIN ΙΙΙ) να εξελισσόταν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας πολύ γρηγορότερα από τα 7 με 10 έτη που χρειάζεται συνήθως.

Επειδή τέτοια λίγα σε αριθμό περιστατικά είδαμε και στο εξωτερικό, για να μην διαφύγουν της προσοχής μας πράγμα το οποίο θα είναι καταστροφικό, δημιουργήσαμε ένα πρωτόκολλο όπου κάνουμε το test PΑΡ σε όλες τις γυναίκες που έχουν σεξουαλικές επαφές και ταυτόχρονα προσφέρουμε και κολποσκόπηση (δωρεάν) για να επιβεβαιώσουμε τα αποτελέσματα του test. Έτσι ελαχιστοποιείται η πιθανότητα λάθους του test PΑΡ και η διαφυγή σοβαρών περιπτώσεων.

Διάγνωση
Όπως είπαμε προηγουμένως ανάλογα με τον τύπο του ιού που μολύνονται τα κύτταρα θα δημιουργηθούν και συγκεκριμένες αλλοιώσεις σε αυτά. Αυτές μπορούμε να τις εντοπίσουμε με το Test Pap ή τεστ Παπανικολάου το οποίο ακόμη και σήμερα θεωρείται αναντικατάστατο. Σε αυτό το τεστ πρώτος ο αείμνηστος Παπανικολάου περιέγραψε τεχνική κατά την οποία παίρνουμε κύτταρα από τον τράχηλο της μήτρας με ειδική σπάτουλα και τα τοποθετούμε σε ειδικά πλακάκια από γυαλί και αφού τα χρωματίσουμε με ειδικό τρόπο, τα διαβάζουμε στο μικροσκόπιο. Με αυτό τον τρόπο φαίνεται αν τα κύτταρα έχουν μολυνθεί και πόσο σοβαρή είναι η λοίμωξη. Παρόλο που αυτό το τεστ δεν έχει ακόμη ξεπεραστεί, δεν είναι ακριβές 100% ή καλύτερα να πούμε ότι δεν πιάνει πάντα τα προβληματικά κύτταρα. Για αυτό στις ημέρες μας χρησιμοποιείται ένα καινούριο τεστ που ονομάζεται Thin prep ή υγρής φάσης. Χρησιμοποιούμε ειδική βούρτσα για την λήψη των κυττάρων από τον τράχηλο της μήτρας και μετά τα τοποθετούμε σε μπουκάλι το οποίο έχει ειδικό υγρό συντήρησης.

Το υγρό με τα κύτταρα περνάει από ειδική συσκευή και μαζεύονται μόνο τα κύτταρα του τραχήλου. Με αυτό μπορούμε να ελέγξουμε τα κύτταρα ένα προς ένα και είναι πολύ αποτελεσματικό στις περιπτώσεις που υπάρχει αιμορραγία και είναι δηλαδή δύσκολο να διαβαστεί το απλό τεστ Παπανικολάου. Πέραν των δύο παραπάνω τεστ σήμερα έχουμε και to HPV DNA TEST με το οποίο μπορούμε να βρούμε από ποιον ακριβώς τύπο του ιού νοσεί ο ασθενής πράγμα σημαντικό σε κάποιες περιπτώσεις που φοβόμαστε για κάποιον ογκογόνο τύπο του ιού.

Στην συνέχεια θα αναφέρουμε την κολποσκόπηση η οποία είναι μια εξέταση κατά την οποία χρησιμοποιούμε το κολποσκόπιο προκειμένου να εντοπίσουμε βλάβες στον τράχηλο της μήτρας αλλά και αλλού όπως στο αιδοίο, εξωτερικά στον πρωκτό κλπ. Με το κολποσκόπιο μεγεθύνουμε τον τράχηλο της μήτρας ή την περιοχή που μελετούμε, πολλές φορές έτσι ώστε να μπορούμε να διακρίνουμε και μικρές ακόμα βλάβες.

Για να γίνει η κολποσκόπηση πρέπει να τοποθετήσουμε στον τράχηλο της μήτρας οξικό οξύ και στην συνέχεια ένα ιωδιούχο διάλυμα τα οποία ανάλογα με την απορρόφηση τους από τα κύτταρα του τραχήλου δίνουν την δυνατότητα στον κολποσκόπο να δει αν υπάρχει πρόβλημα και πόσο σοβαρό είναι. Στην συνέχεια και αφού χαρτογραφήσει τις προβληματικές περιοχές ο κολποσκόπος παίρνει με ειδική λαβίδα βιοψίες για να γίνει έτσι και η επιβεβαίωση των δικών του ευρημάτων.

Πρόληψη
Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι η πρόληψη είναι πολύ καλύτερη από την θεραπεία.

Αν και ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις τα πάντα για έναν άλλο άνθρωπο ο κανόνας είναι ότι όσο μειώνεται ο αριθμός των σεξουαλικών συντρόφων τόσο μειώνεται αριθμητικά και η πιθανότητα λοίμωξης από τον ιό.

Η χρήση προφυλακτικού μειώνει επίσης τον κίνδυνο μόλυνσης με τον ιό αλλά δεν τον εξαλείφει διότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί από την επαφή με την μολυσμένη περιοχή του δέρματος που δεν καλύπτεται από το προφυλακτικό.

Η πρωτογενής πρόληψη (η πρόληψη δηλαδή πριν ξεκινήσουν τα συμπτώματα), ξεκίνησε από το 2006 με την εισαγωγή των εμβολίων έναντι του HPV. Πιο συγκεκριμένα προφυλάσσουν από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας για τους τύπους 16 και 18 ενώ το ένα από αυτά προφυλάσσει ταυτοχρόνως και από τα κονδυλώματα από τους τύπους 6 και 11.

Τα εμβόλια γίνονται σε κορίτσια από το 12ο μέχρι το 26ο έτος της ηλικίας τους και χορηγούνται δωρεάν από τα ταμεία στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες. Τώρα γίνεται προσπάθεια από την Διεθνή Ιατρική Κοινότητα να γίνει δεκτός και ο εμβολιασμός και σε αγόρια των ίδιων ηλικιών με αποτέλεσμα σε μερικές χώρες αυτό το πρόγραμμα εμβολιασμού έχει ήδη αρχίσει. Και τα δύο εμβόλια γίνονται σε τρεις δόσεις σε διάστημα έξι μηνών. Εδώ είναι καλό να αναφέρουμε ότι στην αρχή αυτών των εμβολιασμών υπήρξε δυσπιστία όσο αφορά την ασφάλεια του εμβολίου. Σήμερα ο φόβος αυτός, μετά από τουλάχιστον 80.000.000 εμβολιασμούς παγκοσμίως έχει ξεπεραστεί σε μεγάλο βαθμό από τον πολύ κόσμο αφού απεδείχθη ότι οι παρενέργειες είναι μηδαμινές.

Σημείωση
Ο συγγραφέας του άρθρου πιστεύει ότι το καλύτερο θα ήταν όλοι οι ενεργώς σεξουαλικά άνθρωποι όλων των ηλικιών άνδρες και γυναίκες να εμβολιασθούν αφού ο ιός μπορεί να μολύνει τον οποιοδήποτε και σε οιαδήποτε ηλικία. Με τον τρόπο ζωής του Δυτικού ανθρώπου είναι θέμα τύχης το ποιος θα έρθει σε επαφή με τους ογκογόνους τύπους του ιού. Το προαναφερθέν δεν είναι γνώμη μόνο του συγγραφέως γιατί τελευταία έχει συζητηθεί αρκετά σε ιατρικά συνέδρια και πιστεύεται ότι είναι θέμα χρόνου μια τέτοια σκέψη να γίνει δεκτή από την Παγκόσμια Ιατρική Κοινότητα. Βεβαίως επειδή το κόστος ίσως είναι απαγορευτικό για τα ταμεία προς το παρόν, αν γινόταν κάτι τέτοιο θα έπρεπε το κόστος να καλυφθεί από τον κάθε πολίτη ξεχωριστά.

Η δευτερογενής πρόληψη έχει να κάνει με τον έλεγχο του τραχήλου με την χρήση του test PΑΡ, του thin prep, το HPV DNA test. Αυτός ο έλεγχος δεν πρέπει να σταματήσει διότι τα εμβόλια δεν μας προφυλάσσουν από όλους τους ογκογόνους τύπους του ιού. Θεωρείται ότι ο συνδυασμός τους δίνει καλύτερα αποτελέσματα.

Θεραπεία
Όσο αφορά την Α΄ Κατηγορία όπως είπαμε δεν χρειάζεται καμιά θεραπεία.

Όσο αφορά την Β΄ Κατηγορία που έχει να κάνει με τα οξυτενή κονδυλώματα υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία αρκεί αυτά να βρίσκονται στο δέρμα και όχι σε βλεννογόνους όπως είναι το στόμα, ο κόλπος, κ.α.

Όσο αφορά την Γ΄ Κατηγορία έχουμε δύο υποκατηγορίες:

Στην πρώτη ανήκουν οι γυναίκες με CIN I όπου χρειάζεται μόνο να παρακολουθούνται από εξειδικευμένο γυναικολόγο μέχρι η βλάβη να αντιμετωπιστεί από το ανοσοποιητικό σύστημα της γυναίκας. Σε σπάνιες περιπτώσεις θα χρειασθεί.

Στην δεύτερη υποκατηγορία ανήκουν γυναίκες με βλάβη CIN II ή CIN III. Προς το παρόν, δεν υπάρχει φαρμακευτική θεραπεία για να αντιμετωπιστούν οι βλάβες αυτές. Στις περιπτώσεις λοιπόν που υπάρχει μετρίου ή σοβαρού βαθμού δυσπλασία πρέπει να γίνεται χειρουργική αφαίρεση όλου του τμήματος που έχει προσβληθεί από τον ογκογόνο ιό από εξειδικευμένο γυναικολόγο και κάτω από κολποσκοπικό έλεγχο.

Στη συνέχεια επιβάλλεται η παρακολούθηση της ασθενούς που θα περιλαμβάνει τουλάχιστον το τεστ Παπανικολάου και κολποσκόπηση ανά εξάμηνο και στην συνέχεια ανά έτος.

Στις περιπτώσεις που υπάρχει καρκίνος η θεραπεία συνήθως είναι χειρουργική και στην συνέχεια γίνεται χρήση ακτινοβολίας αν και αυτό εξαρτάται από πολλούς άλλους παράγοντες που ξεφεύγουν του άρθρου αυτού. Το ίδιο συμβαίνει και με τους καρκίνους που εντοπίζονται σε άλλα όργανα όπως είναι ο πρωκτός, το στόμα κ.α.

Τελειώνοντας και ανακεφαλαιώνοντας να θυμάστε ότι σε αντίθεση με ότι πιστεύαμε στο πρόσφατο παρελθόν, η λοίμωξη από τον ιό HPV δεν αφορά μόνο τις γυναίκες αλλά και τους άνδρες. Στις γυναίκες είναι γνωστή εδώ και χρόνια η άμεση συσχέτιση του ιού με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Στις ημέρες μας ο ιός συσχετίσθηκε με τον καρκίνο του πρωκτού, του πέους και του στοματοφάρυγγα σε τέτοιο βαθμό όπου κάθε προσπάθεια να το αγνοήσουμε μοιάζει με αργή αυτοκτονία. Πριν φθάσουμε να ζητήσουμε θεραπεία καλύτερο είναι να δουλέψουμε με τον εαυτό μας στην πρόληψη. Εάν πρόκειται για νέες ηλικίες το πρώτο που πρέπει να κάνουν είναι το εμβόλιο αν και πιστεύω ότι αυτό πρέπει να γίνει από όλους τους ενήλικες που έχουν σεξουαλικές σχέσεις. Γυναίκες και άνδρες θα πρέπει να συμβουλεύονται τους ειδικούς εμπρόθεσμα για όλα αυτά τα θέματα.

Τίποτα όμως δεν είναι αρκετό αν δεν αλλάξουμε εμείς συμπεριφορά και δεν είμαστε προσεκτικοί στις επιλογές μας. Καλό θα είναι δηλαδή να γνωρίζουμε για τους μελλοντικούς συντρόφους μας το δυνατόν περισσότερα για τον χαρακτήρα τους, την σεξουαλική τους συμπεριφορά, τις αδυναμίες τους ή ιδιαιτερότητες τους, ενώ ταυτόχρονα και εμείς είμαστε ειλικρινείς μαζί τους.

Άρα λοιπόν η απάντηση στην λοίμωξη από τον ιό HPV και ότι συνεπάγεται αυτό είναι ενημέρωση και πρόληψη.

Σε αυτό το άρθρο έγινε προσπάθεια να δοθούν πολλές έννοιες απλουστευμένες και κατανοητές στον μη επαγγελματία υγείας αναγνώστη. Αν αυτό έγινε εφικτό, τότε το άρθρο αυτό επιτέλεσε το σκοπό του που είναι η σωστή ενημέρωση του αναγνώστη, έτσι ώστε να προβληματίσει και τελικά να βοηθήσει στην πρόληψη της νόσου.

Newsroom themaygeias.gr