Ελάχιστα επεμβατική τεχνολογία στη διάγνωση του πρώιμου καρκίνου του μαστού

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την κακοήθεια με τη μεγαλύτερη επίπτωση στο γυναικείο πληθυσμό διεθνώς, καθώς 1 στις 8 γυναίκες ηλικίας 70 ετών θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού.

Γράφει ο ΙΩΑΝΝΗΣ Ι. ΦΛΕΣΣΑΣ

Γενικός Χειρουργός ΜD, Phd, Msc.

Επιμελητής Β΄- Α Χειρουργική κλινική - Τμήμα Μαστού ΠΓΝΜ Έλενα Βενιζέλου

Εξειδικευθείς στην Χειρουργική Μαστού στο Royal Free NHSTrust, Λονδίνου

Επίσης, κατέχει την πρώτη θέση (περίπου 14%) στο σύνολο των θανάτων (θνητότητα) από κακοήθεια στο γυναικείο πληθυσμό.

Έχει πλέον καταστεί σαφές ότι ο καρκίνος του μαστού αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Ωστόσο, η επιβίωση από τη νόσο παρουσιάζει σημαντική βελτίωση, κυρίως τα τελευταία 20 χρόνια. Χαρακτηριστικά, 81 στις 100 γυναίκες που θα προσβληθούν από καρκίνο του μαστού (όλων των σταδίων) θα ζήσουν τουλάχιστον μια πενταετία (5-ετής επιβίωση 81%).

Η επιβίωση ωστόσο συναρτάται απόλυτα με το στάδιο της νόσου, εάν δηλαδή ο καρκίνος είναι περιορισμένος στο μαστό και μάλιστα μικρού μεγέθους (μη αντιληπτός κλινικά- πρώιμος καρκίνος) ή αντίθετα εάν έχει δώσει σαφή σημεία ή και έχει επεκταθεί εκτός του μαστού (προχωρημένος καρκίνος).

Χαρακτηριστικά, η μελέτη της επιβίωσης των γυναικών με καρκίνο μαστού σε αρχόμενο στάδιο καταδεικνύει ότι περισσότερες από 90 στις 100 θα ζήσουν τουλάχιστον μια πενταετία. Αντίθετα, μόνο 15 στις 100 γυναίκες που θα διαγνωστούν με καρκίνο του μαστού σε προχωρημένο στάδιο θα ζήσουν άνω της 5-ετίας.

Η βελτίωση που παρατηρείται συνολικά στην επιβίωση είναι αποτέλεσμα δύο πολύ σημαντικών παραμέτρων:

I. Η εφαρμογή μαστογραφικού ελέγχου σε ασυμπτωματικές γυναίκες (screening) έχει οδηγήσει στην αύξηση του αριθμού των καρκίνων που διαγιγνώσκονται σε αρχικό στάδιο, όταν δηλαδή είναι μικροί σε μέγεθος, μη ψηλαφητοί και δεν έχουν προλάβει να επεκταθούν, οπότε και η θεραπεία του είναι πιο αποτελεσματική.

II. Η θεραπεία, τόσο χειρουργική όσο και ογκολογική, με την ανακάλυψη νέων φαρμάκων και ακτινοθεραπευτικών τεχνικών σε συνδυασμό με λιγότερο ακρωτηριαστικές χειρουργικές τεχνικές, έχει παρουσιάσει σημαντική αποτελεσματικότητα ιδιαίτερα για τους πρώιμους καρκίνους.

Με τον όρο πρώιμος καρκίνος του μαστού, αναφερόμαστε στις μη διηθητικές ( in situ) αλλοιώσεις του μαστού, καθώς και σε διηθητικές αλλοιώσεις αυτού, οι οποίες δεν ξεπερνούν τα 5 mm. Ιστολογικά, οι παραπάνω αλλοιώσεις αντιστοιχούν: α) στο μη διηθητικό πορογενές καρκίνωμα του μαστού (DCIS) β) στο μικροδιηθητικό καρκίνωμα και γ) σε οποιοδήποτε άλλο διηθητικό αδενοκαρκίνωμα του μαστού, με διάμετρο ≤5 mm.Για να κατορθώσει η πολιτεία να βελτιώσει την επιβίωση των γυναικών καθώς επίσης και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών ποιες είναι οι προτεραιότητες που πρέπει να θέσει;

Απαραίτητη καθίσταται η καταγραφή της παρακολούθησης τόσο του γενικού πληθυσμού όσο και των ασθενών με καρκίνο του μαστού, με στόχο τον έλεγχο εφαρμογής των οδηγιών, την εντόπιση ελλείψεων και λαθών και τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας
Το οικονομικό βάρος αντιμετώπισής του (έλεγχος γενικού πληθυσμού, διάγνωση, θεραπεία, κοινωνικές επιπτώσεις) είναι μεγάλο και απαιτείται κατανομή πόρων με βάση τα επιστημονικά δεδομένα αλλά και τη διαθεσιμότητα των πόρων.
Η πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού σώζει ζωές και εξοικονομεί πόρους
Αποδεδειγμένα αποτελεσματική μέθοδο πρώιμης ανίχνευσης του καρκίνου του μαστού, που βελτιώνει την επιβίωση του γυναικείου πληθυσμού, αποτελεί ο μαστογραφικός έλεγχος με έναρξη σε ηλικία 40- 50 ετών (όταν αρχίζει και η σημαντική αύξηση της επίπτωσης της νόσου ενώ παράλληλα η θνητότητα είναι υψηλή και με τις σοβαρότερες κοινωνικές επιπτώσεις).
Η ακριβής διάγνωση, με τη χρήση στοχευμένων μεθόδων, του καρκίνου του μαστού αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης αντιμετώπισης αυτού, η οποία εξασφαλίζει επιπλέον οικονομική αποτελεσματικότητα.
Η θεραπεία και παρακολούθηση των ασθενών με καρκίνο του μαστού πρέπει να παρέχεται στα πλαίσια δράσης ομάδας ειδικοτήτων.
Διεθνώς, ο πλέον αποτελεσματικός επιστημονικά, κοινωνικά και οικονομικά σχεδιασμός πρόληψης, διάγνωσης, θεραπείας και παρακολούθησης του καρκίνου του μαστού περιλαμβάνει Μονάδες Μαστού με συγκεκριμένες προδιαγραφές για την κάλυψη επιμέρους περιφερειών και κεντρομόλο καθοδήγηση και έλεγχο από ένα ή περισσότερα Κέντρα Μαστού.
Η κατεύθυνση της πολιτείας προς τους πολίτες για σημαντικά θέματα υγείας (και όχι το αντίστροφο) αποτελεί δείγμα ανώτερου επιπέδου οργάνωσης αλλά και πολιτισμού διαβίωσης.