ΡΩΤΑΤΕ - ΑΠΑΝΤΑΜΕ: Χρειάζομαι ψυχολόγο!!! Μήπως χάνω το μυαλό μου;

Επίσκεψη σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας και ταμπού

απαντά η Γεωργία Ραυτοπούλου,
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας,
MSc Ψυχολογίας

Τα τελευταία χρόνια οι αλλαγές του πολιτισμικού και κοινωνικού πλαισίου, οι συνθήκες της ζωής και τα ολοένα και δυσκολότερα προβλήματα με τα οποία έρχεται αντιμέτωπος ο άνθρωπος και καλείται να διαχειριστεί στην καθημερινότητά του, έχουν οδηγήσει στην αναζήτηση και λήψη βοήθειας μέσω των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, όπως είναι οι ψυχίατροι, οι ψυχολόγοι, οι ψυχοθεραπευτές, οι σύμβουλοι ψυχικής υγείας.

Στην πραγματικότητα όμως, για πολλούς ανθρώπους η επίσκεψη σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας είναι ταμπού. Κάποιοι θεωρούν ότι ένας άνθρωπος πρέπει να είναι τρελός ή να έχει φτάσει στα όρια του για να απευθυνθεί σε έναν ειδικό. ‘Χάνω το μυαλό μου, έχω πρόβλημα, τι θα πουν οι άλλοι’ είναι μόνο λίγα από τα ερωτήματα που απασχολούν. Αρκετοί έχουν την αίσθηση ότι οι γύρω τους θα τους περάσουν για « τρελούς», «προβληματικούς» ή αδύναμους.

Όμως τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Ποιος είναι ο ρόλος ενός ειδικού ψυχικής υγείας και με τι θέματα ασχολείται; Είναι τόσο κακό να απευθυνθεί κάποιος σε έναν ειδικό; Ας πάρουμε ένα παράδειγμα για να γίνει πιο κατανοητό.

Εάν ένας άνθρωπος χτυπήσει το πόδι του και πονάει, θα απευθυνθεί σε έναν γιατρό. Θα νοιώθει άσχημα? Θα σκεφτεί ότι κάνει κάτι κακό; Όχι, αυτό που θα συμβεί είναι ότι θα λάβει την βοήθεια που χρειάζεται, θα κάνει κάποιες εξετάσεις, ίσως πάρει και κάποια φαρμακευτική αγωγή για να θεραπευτεί πιο γρήγορα και αποτελεσματικά. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τα ψυχολογικά ζητήματα.

Όμως, αυτές οι δυσκολίες δεν φαίνονται στο σώμα και για αυτό τον λόγο είναι δυσκολότερο να τις κατανοήσει κάποιος και να ζητήσει βοήθεια. Ακόμα, το επάγγελμα των ειδικών ψυχικής υγείας έχει συνδεθεί με το στερεότυπο ότι αφορά ανθρώπους με βαριά συμπτώματα. Στην πραγματικότητα, αφορά όποιον δυσκολεύεται και χρειάζεται να επεξεργαστεί τα βιώματα του και τα συναισθήματα του με σκοπό να βελτιώσει την ζωή του και να έρθει πιο κοντά στις επιθυμίες του.

Όλοι έχουν δυσκολίες που χρειάζεται να βγάλουν από μέσα τους. Αλλά διστάζουν να τα παραδεχτούν ακόμα και στους πιο κοντινούς τους ανθρώπους . Δεν υπάρχει άνθρωπος που έστω και για μια φορά στη ζωή του δεν έχει αισθανθεί την ανάγκη για στήριξη. Κάποιες φορές ίσως την λάβει από κάποιο κοντινό του άτομο ή να το περάσει μόνος του.

Από την άλλη, ο άνθρωπος που θα αποφασίσει να πάει σε ειδικό μόνο αδύναμος δεν είναι. Για να αντέξει ένας άνθρωπος τον ψυχικό του πόνο και να τον επεξεργαστεί, χρειάζεται «δύναμη» με την έννοια ότι αντέχει να πονάει και να μένει εκεί, αναγνωρίζοντας την ανθρώπινη του φύση και δουλεύοντας με αυτήν, αλλάζοντας τη ζωή του. Οπότε η επίσκεψη σε έναν ειδικό μόνο κακή δεν είναι.

Πότε όμως χρειάζεται κάποιος να απευθυνθεί σε έναν ειδικό;

Δεν είναι αναγκαίο για κάθε ψυχολογική δυσκολία ή σε κάθε αρνητικό γεγονός να απευθυνθεί κάποιος σε ειδικό. Κάποιοι μπορούν να συνειδητοποιήσουν πότε χρειάζεται να αναζητήσουν βοήθεια ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Υπάρχουν φορές που ένας άνθρωπος νοιώθει πίεση χωρίς να του είναι κατανοητός ο λόγος. Υπάρχουν όμως και κάποια σημάδια που φανερώνουν την κατάλληλη στιγμή για αναζήτηση βοήθειας.

Νιώθω έντονα αρνητικά συναισθήματα όπως άγχος, λύπη ή θυμό και νοιώθω να χάνω τον εαυτό μου. Κάνω πράγματα που αναρωτιέμαι γιατί τα κάνω. Ο ύπνος και η όρεξη μου έχουν αλλάξει σημαντικά. Δεν ξεκουράζομαι ακόμα και όταν κοιμάμαι. Έχω έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις .

Έχω χάσει έναν σημαντικό άνθρωπο για τη ζωή μου και δεν μπορώ να το διαχειριστώ. Τι θα κάνω από εδώ και πέρα; Ή ακόμα έχασα την δουλειά μου, χώρισα.

Δεν νοιώθω με τίποτα χαρά και δεν απολαμβάνω όσα παλαιότερα με ευχαριστούσαν. Αποφεύγω να βγαίνω από το σπίτι.

Ζω με τον φόβο από κάποιο τραυματικό γεγονός που με έχει σημαδεύσει. Το ανακαλώ στη μνήμη μου, ακόμα και εάν δεν το θέλω. Αυτό επηρεάζει την καθημερινότητα και την λειτουργικότητα μου. Παρουσιάζω έκπτωση στην δουλειά μου.

Κάνω προβληματικές σχέσεις.

Χρησιμοποιώ την γυμναστική , το φαγητό, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ ή το σεξ για να διαχειριστώ την καθημερινότητα μου.

Με πιάνει έντονη ταχυκαρδία, ιδρώνω, ζάλη και τάση λιποθυμίας. Ανησυχώ μήπως πάθω κάτι κακό και δεν έχω θέμα υγείας. Οι γιατροί δεν μου βρίσκουν τίποτα.

Δυσκολεύομαι με τα παιδιά μου. Δεν καταλαβαίνω την συμπεριφορά τους και ανησυχώ. Ή η συμπεριφορά τους έχει αλλάξει πολύ τελευταία.

Έχω να πάρω μία σημαντική απόφαση, έχω βγει σε αδιέξοδο, δεν ξέρω πως να διαχειριστώ ένα συγκεκριμένο θέμα.

Η συμβουλευτική ψυχολογία ασχολείται με το άτομο και την αντιμετώπιση όλου του φάσματος των ψυχικών, ψυχοσωματικών και ψυχοκοινωνικών δυσκολιών με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπο. Εστιάζει σε συναισθηματικές, κοινωνικές, επαγγελματικές, εκπαιδευτικές, αναπτυξιακές ανησυχίες, αλλά και σε ανησυχίες που συνδέονται με την υγεία. Έχει ως στόχο την βελτίωση της ποιότητας ζωής του ατόμου και της λειτουργικότητας του. Οπότε, αποτελεί μία πορεία ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, τον ειδικό ψυχικής υγείας και τον πελάτη, μέσα από την οποία ο δεύτερος δέχεται στήριξη ώστε να επικεντρωθεί στα θετικά του στοιχεία για να μπορέσει να συνειδητοποιήσει τόσο τις θετικές, όσο και τις αρνητικές πλευρές του εαυτού του και των συνθηκών που αντιμετωπίζει, στο κοινωνικού του πλαίσιο . Με αυτό τον τρόπο, του παρέχεται η δυνατότητα να ανακαλύψει τι πραγματικά θέλει και να ζήσει την ζωή του με τον τρόπο που επιθυμεί. Να ζήσει μία ζωή γεμάτη νόημα, με καλύτερη προσαρμογής στο περιβάλλον, αντιμετώπιση των δυσκολιών του, αλλά και προσωπικής ανάπτυξης του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του (Μαλικιώση – Λοΐζου, Μ.,2011).