Πρωταθλητισμός και παιδική ηλικία - Κίνδυνοι και προστασία

Ο οργανωμένος αθλητισμός στις μικρές ηλικίες έχει αυξηθεί σε δημοτικότητα και ο ανταγωνισμός έχει οδηγήσει τα παιδιά να ειδικεύονται σε ένα μόνο άθλημα.

Έτσι, σήμερα είναι συνηθισμένο για ένα παιδί να αφοσιώνεται μόνο σε ένα άθλημα, ενώ στο παρελθόν θα δοκίμαζε διαφορετικά αθλήματα. Όταν ένα παιδί συμμετέχει σε ένα μόνο άθλημα, χρησιμοποιεί συνεχώς τις ίδιες μυϊκές ομάδες και αυξάνει την επιβάρυνση σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματός του. Αυτό, μπορεί να οδηγήσει σε μυϊκές ανισορροπίες που όταν συνδυάζονται με υπερβολική προπόνηση και ανεπαρκείς περιόδους ανάπαυσης, οδηγεί τα παιδιά σε σοβαρό κίνδυνο τραυματισμών υπέρχρησης.
Οι τραυματισμοί υπέρχρησης στην παιδική ηλικία αποτελούν ένα σχετικά νέο φαινόμενο. Ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι αντιπροσωπεύουν το 50% όλων των παιδιατρικών αθλητικών τραυματισμών. Μάλιστα, η Αμερικανική Αθλητιατρική Εταιρεία τους περιγράφει ως «σιωπηλή επιδημία». Οι πιο συχνοί απ’ αυτούς, αφορούν το γόνατο και το πόδι και μπορεί να επηρεάσουν τους μύες, τους συνδέσμους, τους τένοντες, τα οστά και τις πλάκες ανάπτυξης.

Οι κακώσεις των οστών και αρθρώσεων στον αναπτυσσόμενο σκελετό διαφέρουν από εκείνες των ενηλίκων. Αυτό συμβαίνει διότι στην αναπτυξιακή ηλικία έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν ανώριμο σκελετό που συνεχώς εξελίσσεται μέχρι την ωρίμανσή του. Στα παιδιά, αυτές οι δομές εξακολουθούν να αυξάνονται και η ανάπτυξή τους είναι γενικά άνιση. Τα οστά μεγαλώνουν πρώτα, τα οποία τραβάνε τους σφιχτούς μύες και τένοντες. Αυτή η ανομοιόμορφη ανάπτυξη σε συνδυασμό με την ελλιπή περίοδο ανάπαυσης κατά τη διάρκεια της άσκησης, καθιστά τους νεότερους αθλητές πιο επιρρεπείς σε αυτούς τους τραυματισμούς, εξαιτίας του ότι τα μακροχρόνια επαναλαμβανόμενα φορτία δρουν αθροιστικά και υπερβαίνουν την επανορθωτική ικανότητα του αναπτυσσόμενου ιστού. Αν δεν αποκατασταθούν αυτές οι κακώσεις έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσουν σε μακροχρόνια προβλήματα υγείας.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ορθοπεδικών Χειρουργών, τα σημάδια που δείχνουν την εμφάνιση ενός τέτοιου τραυματισμού είναι τα ακόλουθα:
-Αδυναμία να συνεχίσει το παιχνίδι, λόγω του πόνου μετά από οξύ ή ξαφνικό τραυματισμό.
-Μειωμένη ικανότητα να παίξει μακροπρόθεσμα, λόγω του επίμονου πόνου μετά από προηγούμενο τραυματισμό.
-Ορατή δυσμορφία των χεριών ή των ποδιών του παιδιού.
-Έντονος πόνος από οξύ τραυματισμό, που εμποδίζει τη χρήση του χεριού ή του ποδιού.

Τρόποι πρόληψης:
-Αξιολόγησε το παιδί σε έναν ειδικό υγείας πριν την συμμετοχή του σε κάποιο άθλημα, για να ανακαλύψεις πιθανές ανατομικές δυσμορφίες, όπως ανισοσκελία, πλατυποδία, υπερβολική στροφή του ισχίου, χαλαρές αρθρώσεις.
-Πριν από την έναρξη ενός νέου αθλήματος ή πριν από την έναρξη της νέας αγωνιστικής περιόδου, πραγματοποίησε εξειδικευμένο έλεγχο σε σχέση με το ανάστημα, την ωριμότητα και τη σταθερότητα της άρθρωσης, την δύναμη και την ελαστικότητα.
-Ενθάρρυνε το παιδί ή τον έφηβο να έχει τουλάχιστον μία με δύο ημέρες αποχή από τον ανταγωνιστικό αθλητισμό, για να μπορέσει να ανακτήσει δυνάμεις, τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές.
-Ώθησέ το να απέχει τουλάχιστον δύο με τρεις μήνες από ένα συγκεκριμένο άθλημα κατά τη διάρκεια του έτους και αντ’ αυτού να ασχοληθεί με ένα διαφορετικό άθλημα το οποίο θα το βοηθήσει να βελτιώσει άλλες δυνατότητές του.
-Τόνισέ του ότι η χαρά και η αξία του αθλητισμού έγκειται στη διασκέδαση, στην απόκτηση δεξιοτήτων, στην ασφάλεια και στην καλλιέργεια του αθλητικού πνεύματος και όχι αποκλειστικά στη νίκη.
-Εάν σου διαμαρτύρεται για πόνο στις αρθρώσεις, κόπωση, ή κακή ακαδημαϊκή επίδοση, αυτό είναι προειδοποίηση για πιθανή εξουθένωση.
-Σταμάτησε τη δραστηριότητά του αν υπάρχει πόνος.

Tip: Το καλό είναι ότι το παιδί, έχει κάποιον που το νοιάζεται, εσένα! Βοήθησέ το να αντιληφθεί τη σημασία και την αξία της σωματικής και πνευματικής του ευεξίας.