Ζώντας με την εμμηνόπαυση

Γράφει ο κ. Παναγιώτης Παπαλάμπρος
Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος, Λαπαροσκόπος - Κολποσκόπος
Ειδικός στην Εμμηνόπαυση

Κάνει ζέστη ή μόνο εγώ ζεσταίνομαι εδώ μέσα…
Εκεί που κάθομαι, ξαφνικά νοιώθω ότι ¨φουντώνω¨…
Οι παραπάνω, είναι μερικές από τις φράσεις που ακούμε καθημερινά στο ιατρείο από τις γυναίκες που μπαίνουν στην εμμηνόπαυση. Υπάρχουν πολλά ερωτήματα που αφορούν στην εμμηνόπαυση, από τα συμπτώματα μέχρι την θεραπεία.

Θα προσπαθήσουμε σε αυτό το άρθρο να τα βάλουμε σε μια σειρά και να απαντήσουμε σε όσο το δυνατόν περισσότερα ερωτήματα.

Τι είναι εμμηνόπαυση;

Όπως λέει και η λέξη, εμμηνόπαυση είναι η παύση της εμμήνου ρύσης, δηλαδή της περιόδου στην γυναίκα. Αυτό είναι ένα φυσικό γεγονός και οφείλεται στο ότι η ωοθήκη δεν μπορεί να παράγει άλλα ωοθυλάκια..

Πότε παρατηρείται;

Ο μέσος όρος όπου μια γυναίκα στον δυτικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, θα μπει στην εμμηνόπαυση είναι τα 51 έτη, αν και αυτό θεωρείται φυσιολογικό αν συμβεί από τα 45 έτη και μετά. Αν αυτό συμβεί πριν τα 45 έτη ονομάζεται πρώιμη εμμηνόπαυση ενώ αν έρθει πριν τα 40 έτη ονομάζεται πρώιμη ωοθηκική ανεπάρκεια..

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Οι περισσότερες γυναίκες παραπονούνται για εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις ακόμα και πριν οι περίοδοι σταματήσουν οριστικά, δηλαδή από την περιεμμηνόπαυση. Μπορεί δε να διαρκέσουν πολλά χρόνια. Ο συγγραφέας του άρθρου έχει συναντήσει αρκετές γυναίκες άνω των 60 ετών στην Αγγλία, κατά την διάρκεια του χρόνου εξειδίκευσης του στην εμμηνόπαυση στο Kings College Hospital του Λονδίνου, όπου ζητούσαν απεγνωσμένα οιστρογόνα λόγω της μεγάλης έντασης αυτών των συμπτωμάτων.

Η ξηρότητα και κάποιες φορές πόνος που παρατηρείται στον κόλπο. Αυτό δυσκολεύει την επαφή, μειώνει την ευχαρίστηση κατά την επαφή και κάποιες φορές μπορεί να ακολουθείται από μικρή αιμορραγία.

Ψυχολογικά συμπτώματα όπως κατάθλιψη, άγχος, νεύρα, οξυθυμία, χαμηλή αυτοεκτίμηση, διαταραχή συγκέντρωσης, εύκολη κούραση, κλπ.

Οστεοπόρωση

Είναι η κατάσταση κατά την οποία τα οστά γίνονται λεπτότερα με αποτέλεσμα να σπάνε ευκολότερα.
Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν:
Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης, χαμηλό δείκτης μάζας σώματος, μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης, κλπ. Τα κατάγματα αφορούν συνήθως την σπονδυλική στήλη, την άρθρωση του ισχίου και τον καρπό.

Καρδιακά Προβλήματα
Τα καρδιακά προβλήματα όπως πχ. το έμφραγμα του μυοκαρδίου εμφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες σε μεγάλη ηλικία. Σημαντικό ρόλο εδώ παίζει το ιστορικό της ασθενούς. Αν π.χ. η γυναίκα πάσχει από υψηλή πίεση, χοληστερίνη, παχυσαρκία, κλπ. ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου.

Αντιμετώπιση των συμπτωμάτων

Χρήση Ορμονικής Θεραπείας

Το κύριο βάρος της θεραπείας στηρίζεται στα οιστρογόνα τα οποία μπορούν να δοθούν σε διάφορες μορφές και τα οποία ανακουφίζουν από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. Η ορμονική θεραπεία ίσως είναι η καλύτερη θεραπεία αρκεί να μην υπάρχει αντένδειξη για την χορήγησή της.

Υπάρχουν πολλές μορφές χορήγησης των οιστρογόνων, όπως τα χάπια, τα αυτοκόλλητα, με την μορφή αφρού που απλώνεται στον ώμο , σαν εμφύτευμα όπου τοποθετείται στον υποδόριο ιστό κοιλιά και παραμένει για 6 μήνες, κλπ.

Κίνδυνοι Ορμονικής Θεραπείας

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι του καρκίνου των μαστού. Έχει αποδειχθεί ότι αυτός ο καρκίνος αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας. Όσο αφορά την ορμονική θεραπεία, αυτή αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου κατά 2 με 6 περιστατικά στις 1000 γυναίκες που παίρνουν αυτή τη θεραπεία, για πέντε συνεχόμενα έτη. Για την ακρίβεια αυξάνει κατά 2 μόνο περιστατικά την πενταετία αν η γυναίκα παίρνει μόνο οιστρογόνα και 6 περιστατικά αν παίρνει οιστρογόνα και προγεστερόνη.
Αυξάνει η πιθανότητα για καρκίνο του ενδομητρίου.
Η πιθανότητα για καρκίνο ωοθηκών λόγω των ορμονών είναι σχεδόν η ίδια με ή χωρίς χρήση ορμονικής θεραπείας.
Τέλος μικρή αύξηση σε ανάπτυξη θρόμβων για γυναίκες στην δεκαετία των 50 παρατηρείται με αυτή την θεραπεία.

Εναλλακτικές θεραπείες

Εδώ ανήκουν η ομοιοπαθητική, ο βελονισμός, η ρεφλεξολογία, διάφορα φυτικά σκευάσματα κ.α.

Από τα παραπάνω, μόνο το Black cohort της ομοιοπαθητικής φαίνεται να έχει αποτέλεσμα. Όσο αφορά τα φυτικά σκευάσματα, μπορούν να μειώσουν την ένταση των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων αλλά δεν υπάρχουν πολλές έρευνες που να αποδεικνύουν όχι μόνο την αποτελεσματικότητα τους αλλά και την ασφάλεια τους.

Γενικές οδηγίες

Είτε μια γυναίκα αποφασίσει να πάρει οποιαδήποτε θεραπεία είτε όχι θα πρέπει καθημερινά να κρατά κάποιες αρχές που θα την βοηθήσουν μετέπειτα στη ζωή της, ειδικά όσο αφορά το να διατηρήσει καλά οστά. Θα πρέπει λοιπόν:
α) να εξασφαλίσετε την επαρκή πρόσληψη ασβεστίου.
β) να μειώσει την πρόσληψη αλατιού.
γ) να διακόψει το κάπνισμα.
δ) να μειώσει την κατανάλωση αλκοόλ αν υπερβαίνει τις τρεις μονάδες την ημέρα.
ε) τέλος, θα πρέπει να ακολουθήσει κάποιο πρόγραμμα σωματικής άσκησης ανάλογα με το βάρος, τον σωματότυπο, και την σωματική της κατάσταση γενικότερα.

Συνοψίζοντας

Είναι πολύ σημαντικό η γυναίκα που μπαίνει στην εμμηνόπαυση να κάνει ένα πλάνο ζωής και να αποφασισθεί αν μπορεί να πάρει την οποιοδήποτε θεραπεία και για πόσο χρονικό διάστημα. Πρέπει να θυμόμαστε ότι τα οιστρογόνα είναι εξαιρετικά φάρμακα που βελτιώνουν αμέσως τα συμπτώματα, αρκεί η γυναίκα που θα τα πάρει να μην ανήκει στην κατηγορία που απαγορεύεται η χορήγηση τους. Τέλος, η γυναίκα στην εμμηνόπαυση πρέπει να διαλέξει ένα υγιεινό τρόπο ζωής με σωστή διατροφή και άσκηση.