Βότανα του χειμώνα: Θεραπευτικά συστατικά σε απολαυστικά ροφήματα

Ο Ιπποκράτης εστίασε και κατέγραψε αρχικά με σχολαστική επιμέλεια τη θεραπευτική δράση εκατοντάδων βοτάνων, αιώνες πριν. Η γνώση αυτή μεταδόθηκε από γενιά σε γενιά, εμπλουτισμένη κάθε φορά με καινούρια στοιχεία και παρατηρήσεις και σήμερα δεκάδες μελέτες έρχονται να επιβεβαιώσουν τα οφέλη υγείας πολλών βοτάνων.

Πέρα όμως από τις ιδιαίτερες θεραπευτικές χρήσεις διαφόρων βοτάνων, το να πίνουμε αφεψήματα ή εκχύματα αποτελεί σίγουρα μια υγιεινή συνήθεια.

Ας δούµε λοιπόν από κοντά κάποια από τα αγαπηµένα µας φυτά από τα οποία παίρνουµε ευεργετικά ροφήµατα:

Το φασκόµηλο περιέχει πλειάδα βιοενεργών συστατικών, όπως καμφορά, άλφα και βήτα καρυοφυλλένιο, ροσμαρινικό οξύ, χλωρογενικό οξύ, διτερπένια και φλαβονοειδή όπως η ισχυρά αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη λουτεολίνη. Έχει ευεργετική επίδραση σε περιπτώσεις κρυολογήματος, λαρυγγίτιδας και φαρυγγίτιδας, ενώ λαϊκές αναφορές εικάζουν ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση των δυσάρεστων εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων. ∆εν συνιστάται η πόση του κατά την εγκυμοσύνη ή τον θηλασμό.

Tο «τσάι του βουνού» ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών φυτών και εμπεριέχει ουσίες που ευθύνονται τόσο για την αντιφλεγμονώδη δράση σε οξεία φάση φλεγμονής όσο και για τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες. Μάλιστα, υπάρχουν και μελέτες που υποδεικνύουν προληπτικά οφέλη τα οποία προκύπτουν από το τσάι του βουνού έναντι του ενδεχομένου εμφάνισης καταρράκτη, θρόμβων και υπέρτασης. Το τσάι του βουνού, το οποίο στη χώρα μας συλλέγεται από τον Όλυμπο, τον Ταΰγετο, τον Παρνασσό, την Εύβοια και την Κρήτη, δεν εμφανίζει διεγερτική δράση, σε αντίθεση με το κλασικό. Συνεπώς, μπορεί να καταναλωθεί και βράδυ, χωρίς να επηρεάσει τον ύπνο.

Το κλασικό τσάι διαθέτει κατεχίνες, που αποτελούν ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες και ανευρίσκονται σε μεγαλύτερα ποσά στο πράσινο και στο λευκό τσάι. Από τις κατεχίνες, η επιγαλλοκατεχίνη (EGCG) ασκεί την πιο έντονη αντιοξειδωτική δράση.

Η εχινάκια είναι το αγαπημένο φυτό των αστέρων του Χόλιγουντ. Μοιάζει με μαργαρίτα και εμπεριέχει μια άκρως δραστική ουσία, την εχινακίνη, η οποία καταπολεμά τα βακτήρια σαν φυσικό αντιβιοτικό, ειδικά για στρεπτοκοκκικές και σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις. Σε κυτταρικό δε επίπεδο, η εχινακίνη ελαττώνει την παραγωγή της υαλουρονιδάσης, ενζύμου που, ως γνωστόν, καταστρέφει το υαλουρονικό οξύ και οδηγεί σε λύση του συνδετικού ιστού.

Ο δίκταµος ή έρωντας φύεται μόνο στην Κρήτη και μας δίνει ένα εξαίσιο και τονωτικό ρόφημα. Τα κυριότερα συστατικά του αιθέριου ελαίου του δίκταμου είναι η καρβακρόλη, η θυμόλη και η πουλεγκιόνη. Οι ουσίες αυτές έχουν ισχυρές αντισηπτικές και αντισπασμωδικές ιδιότητες. Ο δίκταμος χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως επουλωτικό ρόφημα και τελευταία επιβεβαιώθηκε η δράση του κατά του έλκους του στομάχου με πειράματα που έγιναν σε στελέχη ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.

Το χαµοµήλι αποτελεί βότανο του οποίου το έγχυμα χρησιμοποιείται πολύ συχνά για τις χαλαρωτικές και αντισηπτικές του ιδιότητες. Οι επιδράσεις του στο πεπτικό σύστημα είναι ιδιαίτερα ευεργετικές και καταπραϋντικές, όπως και σε κάθε μόλυνση βλεννογόνου του οργανισμού μας και πολύ συχνά χρησιμοποιείται και με τη μορφή κομπρέσας για μολύνσεις των ματιών. Η στοματίτιδα, χαρακτηριστική φλεγμονή που παρουσιάζεται σε ασθενείς υπό χημειοθεραπεία, μπορεί επιτυχώς να αντιμετωπιστεί με την καθημερινή συστηματική κατανάλωση χαμόμηλου.