Χειρότερος απ’ τον covid: Ο ύπουλος εχθρός που σκοτώνει 7 εκατομμύρια ανθρώπους είναι ο μεγαλύτερος πονοκέφαλος του ΠΟΥ

Ο περιορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στα επίπεδα που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας θα μπορούσε να αποτρέψει περισσότερους από 50.000 θανάτους στην Ευρώπη ετησίως, σύμφωνα με μια νέα έρευνα.
Ο ΠΟΥ εκτιμά ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση σκοτώνει περισσότερους από 7 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο και είναι μια από τις κύριες αιτίες ασθένειας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι πόλεις με τους πολυσύχναστους δρόμους και την υψηλή κατανάλωση ενέργειας, αποτελούν εστίες ασθενειών και νόσων που συνδέονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση.

Ο ΠΟΥ συνιστά ότι τα λεπτά σωματίδια (PM2,5) δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 10 χιλιοστόγραμμα ανά κυβικό μέτρο αέρα, κατά μέσο όρο ετησίως. Για το οξείδιο του αζώτου (NO2), το όριο που δεν πρέπει να ξεπεραστεί είναι τα 40 mg / m3.

Η μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο περιοδικό «Lancet Planetary Health», υπολόγισε τα ποσοστά πρόωρου θανάτου λόγω αυτών των δύο ρύπων σε σχεδόν 1.000 πόλεις σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Διαπίστωσε ότι η μείωση των PM2,5 και NO2 σε ασφαλή επίπεδα θα μπορούσε να αποτρέψει 51.213 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο στη γηραιά ήπειρο.

Το νούμερο θα είναι υπερδιπλάσιο (125.000) αν τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης μειωθούν στα χαμηλότερα όρια που συνιστά ο ΠΟΥ.

Χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα δεδομένα για μοντέλα ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε συνδυασμό με αριθμούς θνησιμότητας, οι ερευνητές διαμόρφωσαν μια «βαθμολογία επιβάρυνσης θνησιμότητας» κατατάσσοντας μεμονωμένες πόλεις από τις καλύτερες έως τις χειρότερες.

Με βάση τα στοιχεία της πρώτης μελέτης του είδους, που κυκλοφόρησαν στη δημοσιότητα την Τετάρτη (20 Ιανουαρίου) από τη EURACTIV, υπολογίστηκε ο αριθμός των πρόωρων θανάτων εξαιτίας των μικροσωματιδίων (PM) και του διοξειδίου του αζώτου (NO2) σε περισσότερες από 1.000 πόλεις σε όλη την Ευρώπη, κατατάσσοντας τις πόλεις από το υψηλότερο έως το χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας, λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.

Η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε χαμηλότερα από τα συνιστώμενα επίπεδα του ΠΟΥ θα μπορούσε να αποτρέψει 51.213 πρόωρους θανάτους ετησίως, ενώ ενισχύοντας τη φιλοδοξία και μειώνοντας πέρα από τα συνιστώμενα επίπεδα τους ρύπους, θα μπορούσαν να αποτραπούν υπερδιπλάσιοι θάνατοι.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι μια σημαντική περιβαλλοντική αιτία ασθενειών και θανάτων σε όλο τον κόσμο, με τις πόλεις να αποτελούν τα κύρια σημεία εστίασης της ρύπανσης και των ασθενειών.

Προηγούμενη έρευνα έχει αξιολογήσει, σε επίπεδο κρατών όμως, τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες έρευνες, η συγκεκριμένη μελέτη χρησιμοποίησε δεδομένα έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση σε υψηλή ανάλυση της τάξης των 250 τετραγωνικών μέτρων, σε αντίθεση με τα 10 τετραγωνικά χιλιόμετρα, που χρησιμοποιήθηκαν σε προηγούμενες μελέτες, καθώς επίσης και δεδομένα θνησιμότητας για συγκεκριμένες πόλεις.

Η μελέτη ταξινόμησε επίσης τις πόλεις χρησιμοποιώντας βαθμολογία επιβάρυνσης θνησιμότητας με βάση τα ποσοστά θνησιμότητας, το ποσοστό της αποτρέψιμης θνησιμότητας και τα χρόνια ζωής, που χάθηκαν εξαιτίας του κάθε ατμοσφαιρικού ρύπου.

Η Μαδρίτη βρέθηκε να έχει το υψηλότερο φορτίο θνησιμότητας εξαιτίας του ΝΟ2, με 206 εκτιμώμενους θανάτους που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί με βάση τα ανώτερα επίπεδα που έχουν τεθεί από τον ΠΟΥ, ενώ 2.380 θάνατοι θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί στα χαμηλότερα επίπεδα, νούμερα που αντιπροσωπεύουν 0,6% και 7% των ετήσιων θανάτων αντίστοιχα.

Οι μεγαλύτερες πόλεις και οι πρωτεύουσες της Δυτικής και Νότιας Ευρώπης κατατάχθηκαν στην υψηλότερη θέση σε σχέση με το φορτίο θνησιμότητας εξαιτίας του NO2, συμπεριλαμβανομένης της Αμβέρσας στο Βέλγιο, του Τορίνο στην Ιταλία και του Παρισιού.

Η Μπρέσια, στη βόρεια Ιταλία, είχε τον υψηλότερο δείκτη φόρτου θνησιμότητας PM με 232 δυνητικά αποτρέψιμους θανάτους σε ποσοστά ρύπανσης κάτω από τα ανώτερα επίπεδα του ΠΟΥ και 309 κάτω από τα χαμηλότερα επίπεδα, αντιπροσωπεύοντας το 11% και το 15% των ετήσιων θανάτων αντίστοιχα.

Οι ιταλικές πόλεις Μπέργκαμο και Βιτσέντσα ήταν επίσης στις πέντε πρώτες πόλεις με τις υψηλότερες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, μαζί με την Καρβίνα στην Τσεχική Δημοκρατία και τον Γκορνοσλάσκι στην Πολωνία.

Από την άλλη πλευρά, σκανδιναβικές πόλεις είχαν τη χαμηλότερη θνησιμότητα λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης τόσο όσον αφορά τα PM όσο και το NO2, με το Tromso στη Νορβηγία να σημειώνει το χαμηλότερο βάρος θνησιμότητας που σχετίζεται με το NO2 και το Ρέικιαβικ στην Ισλανδία να καταγράφει το χαμηλότερο βάρος θνησιμότητας που σχετίζεται με τα PM.

H Αθήνα είναι επίσης στο κόκκινο. Είναι στη δεύτερη θέση της σχετικής ιεράρχησης, μαζί με Βουκουρέστι, Βουδαπέστη, Σόφια και Λουμπλιάνα. Υπολογίζεται ότι στην Αθήνα θα μπορούσαν να μειωθούν έως και 5% ετησίως οι θάνατοι που οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση, αν οι εκπομπές βλαβερών αερίων πέσουν στα συνιστώμενα επίπεδα του ΠΟΥ και έως 9% με τα κατώτερα όρια.

Στον αντίποδα, οι πόλεις με τα χαμηλότερα επίπεδα θνησιμότητας είναι το Τρόμσο της Νορβηγία, η Ουμέα της Σουηδίας, Οούλου της Φινλανδία, καθώς και η ισλανδική πρωτεύουσα, το Ρέικιαβικ.

Ο Mark J Nieuwenhuijsen, του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης (ISGlobal), και συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε ότι αυτές οι νέες εκτιμήσεις και τα αποτελέσματα στις συγκεκριμένες πόλεις υπογραμμίζουν την «σοβαρή επίδραση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στους κατοίκους των πόλεων».

«Η μελέτη αποδεικνύει ότι πολλές πόλεις εξακολουθούν να μην κάνουν αρκετά για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και η διατήρηση της μόλυνσης σε επίπεδα πάνω από τις οδηγίες της ΠΟΥ οδηγούν σε περιττούς θανάτους», είπε, προσθέτοντας, ότι ακόμη και σύμφωνα με τις οδηγίες της ΠΟΥ υπάρχει «μεγάλο βάρος θνησιμότητας καθώς δεν υπάρχει κατώφλι ασφαλούς έκθεσης κάτω από το οποίο η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι αβλαβής, έτσι ώστε αυτό να αντικατοπτρίζεται και στη πολιτική υγείας της τοπικής αυτοδιοίκησης".

Στη μελέτη, το 84% και το 9% του πληθυσμού σε όλες τις πόλεις εκτέθηκαν σε PM και NO2 αντίστοιχα, σε επίπεδα πάνω από αυτά που αναφέρονται τις οδηγίες του ΠΟΥ.

«Ο εντοπισμός των τοπικών διαφορών είναι σημαντικός καθώς δεν λαμβάνονται πάντα υπόψη οι εκτιμήσεις σε εθνικό επίπεδο», πρόσθεσε η Sasha Khomenko, της ISGlobal και συν-συγγραφέας της μελέτης.

«Για παράδειγμα, οι προηγούμενες εκτιμήσεις σε επίπεδο κρατών για την Ιταλία δεν έκριναν ότι είχε το υψηλότερο βάρος θνησιμότητας λόγω έκθεσης σε μικροσωματίδια, αλλά στη μελέτη μας, είδαμε την υψηλότερη θνησιμότητα σε πόλεις της Βόρειας Ιταλίας».

«Χρειαζόμαστε μια επείγουσα αλλαγή στην ιδιωτική μηχανοκίνητη κίνηση, σε δημόσιες και ενεργές μεταφορές, καθώς και μείωση των εκπομπών από τη βιομηχανία, τα αεροδρόμια και τα λιμάνια», είπε η ερευνήτρια Σάσα Κομένκο. Πρόσθεσε ότι η απαγόρευση της οικιακής καύσης ξύλου και άνθρακα θα βοηθήσει τις μολυσμένες πόλεις της κεντρικής Ευρώπης και ζήτησε περισσότερα δέντρα και χώρους πρασίνου στις αστικές περιοχές.

Οι επιστήμονες λένε τώρα ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να ληφθούν υπόψη οι διαφορετικές επιπτώσεις στην υγεία με βάση την περιοχή, την ηλικία, το φύλο και την οικονομική κατάσταση, προκειμένου να δοθεί μια βαθύτερη κατανόηση του ζητήματος και να επιτραπούν πιο στοχοθετημένες πολιτικές δράσεις.