Σε αυθυποβολή οφείλονται οι περισσότερες παρενέργειες του εμβολίου. Τι είναι το nocebo. Έρευνα

Εξήγηση για τα 2/3 των παρενεργειών που νιώθουν όσοι εμβολιάζονται κατά του κορονοϊού δίνει το αντίστροφο φαινόμενο του placebo.
Σύμφωνα με μια νέα Αμερικανική επιστημονική έρευνα για τα εμβόλια του κορονοϊού, το μεγάλο αυτό ποσοστό παρενεργειών μπορεί εν πολλοίς να εξηγηθεί από το nocebo, που αποκαλείται το «διαβολικό αδελφάκι» του placebo.

Το placebo αφορά τη βελτίωση της σωματικής ή ψυχικής υγείας μετά από μια εικονική θεραπεία, όπως χάπι χωρίς δραστική ουσία, ένεση που περιέχει μόνο αλατόνερο κ.α.

Το αντίστροφο φαινόμενο, το nocebo, εμφανίζεται όταν κάποιος νιώθει δυσάρεστες παρενέργειες, όπως ναυτία ή κόπωση, μετά τη χορήγηση εικονικής θεραπείας, που στην πραγματικότητα δεν περιέχει καμία δραστική ουσία.

Το δίδυμο φαινόμενο του placebo/nocebo αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση της δύναμης που έχουν οι νοητικοί και ψυχικοί παράγοντες να επηρεάσουν έναν άνθρωπο.

Οι ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου Beth Israel Deaconess της Βοστώνης, με επικεφαλής τη δρα Τζούλια Χάας και τον καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Τεντ Κάπτσουκ, διευθυντή του Προγράμματος Μελετών του Πλασίμπο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό JAMA Network Open, αξιολόγησαν (μετα-ανάλυση) στοιχεία από 12 τυχαιοποιημένες και ελεγχόμενες με placebo κλινικές μελέτες εμβολίων Covid-19, οι οποίες περιλάμβαναν αναφορές για παρενέργειες που είχαν γίνει από σχεδόν 23.000 ανθρώπους που είχαν εμβολιαστεί κανονικά και άλλους τόσους περίπου που είχαν κάνει εικονικό εμβόλιο.

Μετά την πρώτη δόση, πάνω από ένας στους τρεις (35%) που είχε κάνει ψευδο-εμβόλιο placebo ανέφερε συστημικές παρενέργειες, όπως πυρετό, το 20% πονοκέφαλο, το 17% κόπωση και το 16% πόνο, ερυθρότητα ή πρήξιμο στο σημείο της ένεσης.

Συγκριτικά, το 46% όσων είχαν κάνει πραγματικά εμβόλια, ανέφεραν τουλάχιστον μια συστημική παρενέργεια, όπως πυρετό, ενώ τα δύο τρίτα κάποιο άλλο τοπικό σύμπτωμα.

Οι ερευνητές θεωρούν δεδομένο ότι ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των παρενεργειών στους εμβολιασμένους οφείλονται στο φαινόμενο placebo /nocebo και όχι στο ίδιο το εμβόλιο, αν ληφθεί υπόψη πόσο συχνά αναφέρθηκαν οι ίδιες παρενέργειες από τα άτομα που νόμιζαν ότι έχουν κάνει εμβόλιο.

Η μελέτη, σύμφωνα με τη Χάας και όπως μεταφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκτίμησε ότι το 76% (τα τρία τέταρτα) όλων των παρενεργειών της πρώτης δόσης μεταξύ των εμβολιασμένων πιθανότατα σχετίζονται με το placebo/nocebo.

Μετά τη δεύτερη δόση, οι συστημικές παρενέργειες στην ομάδα του placebo ήταν 32% και οι τοπικές 12%, ενώ στην ομάδα του εμβολίου είχαν αυξηθεί σε 61% και 73% αντίστοιχα.

Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι οι μισές (το 52%) από αυτές τις παρενέργειες στους εμβολιασμένους με δεύτερη δόση οφείλονταν στο placebo /nocebo.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τη δεύτερη φορά οι εμβολιασμένοι περίμεναν να έχουν περισσότερες παρενέργειες από την πρώτη δόση και αυτοδικαιώθηκαν.

Η Χάας επισήμανε ότι, δυστυχώς, «οι ανησυχίες για τις παρενέργειες είναι μία από τις αιτίες για τους δισταγμούς απέναντι στον εμβολιασμό».

Ο Κάπτσουκ ανέφερε ότι «η ιατρική βασίζεται στην εμπιστοσύνη και τα ευρήματα μας οδηγούν στο ότι η πληροφόρηση του κοινού για τις πιθανές επιδράσεις του nocebo μπορεί να βοηθήσει στο να μειωθούν οι ανησυχίες για τα εμβόλια Covid-19 και να μειωθεί η διστακτικότητα απέναντι σε αυτά».