Γιατί δεν πρέπει να στερείτε τη σοκολάτα από κάποιον που την επιθυμεί

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η κατανάλωση σοκολάτας δίνει στιγμιαία ευχαρίστηση ειδικά στις περιπτώσεις συναισθηματικής φόρτισης (συναισθηματική κατανάλωση), η οποία περιλαμβάνει αναζήτηση τροφής (γενικά σε μεγάλες ποσότητες) ακόμη και αν δεν υπάρχει το αίσθημα της πείνας και ανακουφίζει από μια αρνητική διάθεση ή από άσχημα συναισθήματα (αγχωτικές καταστάσεις ζωής, άγχος, κατάθλιψη).
Η απόλαυση της κατανάλωσης σοκολάτας μπορεί να οφείλεται, πρώτα απ' διατρόλα, σε νευροφυσιολογικά συστατικά. Η σοκολάτα έχει υψηλή περιεκτικότητα σε αμινοξέα, και ιδιαίτερα σε τρυπτοφάνη, η οποία αυξάνει το επίπεδο της σεροτονίνης στο αίμα, του νευροδιαβιβαστή που παράγει χαλαρωτικά και ευχάριστα συναισθήματα. Η αύξηση της συγκέντρωσης σεροτονίνης στο αίμα, έχει παρατηρηθεί ιδιαίτερα σε άτομα που τρώνε λευκή σοκολάτα, πιθανώς λόγω της υψηλότερης περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες σε σχέση με την μαύρη σοκολάτα. Επιπλέον, η παρουσία μαγνησίου βελτιώνει την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά το στρες.

Αλλά η ευχαρίστηση που έχει η κατανάλωση σοκολάτας δεν μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο από νευροφυσιολογικά συστατικά. Η σοκολάτα μπορεί να είναι επιθυμητή επειδή παρέχει μια μοναδική αισθητηριακή εμπειρία. Έχει μια ηδονιστική απήχηση στους περισσότερους ανθρώπους, με βάση την όραση, την προετοιμασία, τις αναμνήσεις από τις προηγούμενες σοκολατένιες εμπειρίες, την υφή και τη γεύση. Επομένως, δεν πρέπει να υποτιμούμε την ιδέα ότι η κατανάλωση σοκολάτας αποκτά θετική αξία επειδή συνδέεται κυρίως με αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας, μητρικό ένστικτο, στοργή, στιγμές γιορτής και συναισθηματικά πλαίσια, όπως εορταστικές καταστάσεις και οικογενειακές συγκεντρώσεις. Στην πραγματικότητα, υπάρχει μια αμοιβαία σχέση μεταξύ της διάθεσης και του φαγητού: το φαγητό μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση ενός ατόμου και, αντιστρόφως, συγκεκριμένες συναισθηματικές καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν στην επιλογή ενός συγκεκριμένου φαγητού.

Ο Parker και οι συνεργάτες του (2006) υποδεικνύουν ότι η σοκολάτα είναι ένα από τα πιο ποθητά τρόφιμα. Η εμπειρία της «λαχτάρας» μπορεί να οριστεί ως μια έντονη επιθυμία για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο. Η λαχτάρα για σοκολάτα αναφέρθηκε επίσης από τους Wurtman και Wurtman (1989) οι οποίοι υποστήριξαν ότι έχει ενδιαφέρουσα επίδραση στους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου, με αντικαταθλιπτικά οφέλη και έχει χρησιμοποιηθεί ως μορφή αυτοθεραπείας στην άτυπη κατάθλιψη και σε εποχιακές συναισθηματικές διαταραχές.

Σχεδόν τρεις χιλιάδες άτομα που είχαν βιώσει κλινική κατάθλιψη έδωσαν συνέντευξη σχετικά με την επιθυμία για φαγητό όταν ήταν σε κατάθλιψη. Από το σύνολο του δείγματος, το 45 % ανέφερε ότι επιθυμούσε σοκολάτα όταν ήταν σε κατάθλιψη, ειδικά μεταξύ των γυναικών, για:

• την ικανότητά της να βελτιώνει την κατάθλιψη και να μειώνει τον εκνευρισμό και το άγχος
• τη μοναδική της γεύση και την «αίσθηση στο στόμα»
• την υφή της
• τη μυρωδιά της
• και τέλος το χρώμα της (Parker and Crawford 2007)

Έχει βρεθεί μια συγκεκριμένη συσχέτιση μεταξύ της επιθυμίας για γλυκά γενικά και, πιο συγκεκριμένα, για προϊόντα σοκολάτας κατά τη διάρκεια της περιόδου των γυναικών, οι οποίες τρώνε περισσότερο και φαίνεται να έχουν πολύ έντονη λαχτάρα για σοκολάτα πριν και κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου τους, όταν εμφανίζονται συναισθήματα έντασης ή κατάθλιψης. Αυτό συμβαίνει όταν τα επίπεδα προγεστερόνης είναι χαμηλά και εμφανίζονται τα προεμμηνορροϊκά συμπτώματα. Έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει μια φυσιολογική και ορμονική βάση για αυτού του είδους τη λαχτάρα (δηλ. Μια προεμμηνορροϊκή επιθυμία για σοκολάτα) (Tomelleri και Grunewald 1987). Η σοκολάτα μπορεί να προσφέρει αντικαταθλιπτικό αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου και επίσης όταν οι γυναίκες μπαίνουν στην εμμηνόπαυση, συχνά αναπτύσσουν μια ξαφνική έντονη λαχτάρα για σοκολάτα.

Ο Rozin και οι συνεργάτες του (1991) πίστευαν ότι η σοκολάτα περιέχει φαρμακολογικά δραστικές ουσίες υπεύθυνες για την λαχτάρα. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές εάν η «λαχτάρα για σοκολάτα» μπορεί να αποδοθεί μόνο σε φαρμακολογική επίδραση ή αν οι αισθητηριακές ιδιότητες είναι πιο σημαντικές σε σχέση με τις ψυχολογικές πτυχές αυτού του τροφίμου. Είναι ακόμη άγνωστο εάν αυτές οι ουσίες υπάρχουν σε επαρκείς ποσότητες για να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην κατανάλωση σοκολάτας ή να προκαλέσουν εθισμό.

Οι Weingarten και Elston (1991) ανέφεραν ότι, ενώ η επιθυμία για υδατάνθρακες μπορεί να ικανοποιηθεί από οποιαδήποτε λιπαρά ή γλυκά τρόφιμα, η πλειοψηφία τους δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη σοκολάτα σε περιόδους έντονης επιθυμίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι πολύ σημαντικό να μην στερείτε τη σοκολάτα από κάποιον εάν το επιθυμεί. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα: το άτομο, μη έχοντας την ευκαιρία να φάει σοκολάτα κατά βούληση, θα την καταναλώσει υπερβολικά μόλις γίνει διαθέσιμη (Polivy et al. 2005). Αυτό επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η σοκολάτα είναι ένα μοναδικό φαγητό που εμπνέει ασυνήθιστα έντονες επιθυμίες στους ανθρώπους. Είναι επομένως σημαντικό να διακρίνουμε τα φαινόμενα της «καθαρής» λαχτάρας σοκολάτας από αυτό της «γενικής» λαχτάρας για υδατάνθρακες στο πλαίσιο της συναισθηματικής κατανάλωσης.

Ένας νεολογισμός που αναφέρεται σε έναν αντιληπτό φυσικό ή ψυχολογικό εθισμό στη σοκολάτα και/ή τη χημική της σύνθεση έχει επινοηθεί: «chocoholic» συνδυάζοντας τη λέξη «σοκολάτα» με τη λέξη «αλκοολικός» (Wilson and Hurst 2012). Οι σοκοολικοί τείνουν να είναι γυναίκες και όχι άνδρες επειδή είναι πιο ευαίσθητες στις επιδράσεις των δύο ενώσεων φαινυλαιθυλαμίνη και σεροτονίνη, οι οποίες μπορεί να είναι ήπια εθιστικές (Salonia et al. 2006).

Ωστόσο, δεδομένου ότι η στέρηση μιας σοκολάτας δεν παράγει επιστημονικά σχετικά συμπτώματα στέρησης, η σοκολάτα δεν χαρακτηρίζεται τεχνικά ως σωματικά εθιστική ουσία.

Πηγή